Dmuchawce

                                                      Józef Czapski "Tumult i widma"

  Kiedy żłobimy prawdę, aby ją przeniknąć, ona żłobi nas, aby w nas wejść i stać się substancją naszej duszy.

  Człowiek może się wznosić w hierarchii coraz wyżej wtedy, gdy jego wychowanie będzie skończone, wtedy śmierć zostanie całkowicie pochłonięta przez życie.

  Jak gdybyśmy byli podporządkowani prawom sprawiedliwości absolutnej, prawdy i doskonałości wysiłku, powstałym w innym świecie harmonii i prawdy.

                                                  Dmuchawce

                                                      olej na płótnie, 40x30 cm.

Kasztan

                                                      Józef Czapski "Tumult i widma"

  Pociągała mnie mieszanina dziennika, drobnej osobistej przygody i wielkich zagadnień, ta bliskość fizjologii i metafizyki.

  W przełamaniu poprzez swój intymny świat wewnętrzny.

  Paraliż przez asymilację.

  Współczuję i boję się mego współczucia, bo czuję, jak bardzo jestem bliski tych samych cierpień i tych samych błędów.

                                                                             Kasztan

                                                            akryl na kartonie, 43x54 cm.

Obraz wszystkiego

                                                      Józef Czapski "Tumult i widma"

  To, co wydaje się cudzoziemcowi skostnieniem, to przeniesiona przez takie czy inne piekło forma wierności.

  Degas w liście z Luizjany opisuje czarne kobiety z dziećmi na rękach, zachwyca się egzotyką i mówi, że trzeba wracać, wracać i piłować w swoim kącie. Nie daje się unieść zachwytowi i wraca zawsze do tych samych do śmierci motywów tancerek i każdy ich ruch całe swe długie życie studiuje. Ja tu próbuję malować ten świat (na emigracji) dla mnie tak nowy, jakby dla mnie stworzony. Piękność tego życia jest zupełnie nieświadoma, na pewno nie urządzona i tym tak fascynująca.

                                                                       Obraz wszystkiego

                                                               olej na płótnie, 85x100 cm.

  

Jaskółka

                                                      Józef Czapski "Tumult i widma"

  Człowiek istnieje tylko jako forma uderzana, kształtowana przez drugą formę. Nie istnieje sam w sobie.

  Bóg, jeśli człowiek nic dla tego (życia duchowego) nie robi, nie daje w nim znaku życia, bo człowiek jest za tępy, żeby Go słyszeć.

  Wrażenie trzeźwego widzenia odczuwane w podróży jeszcze pogłębia smutek niż zwiększa radość.

                                                                               Jaskółka
                                                            akryl na kartonie, 35x50 cm.
   

Mężczyzna przy płocie

                                                     Józef Czapski " Tumult i widma"


  Gołębnik.

  Jak tylko jestem tam, gdzie nie ma Polaków, to robię się agresywny, żeby wiedzieli, że Polacy też są.

  Dumni nieszczęściem nie mogą za innych śladem iść tą samą drogą.

  Życie wewnętrzne wzrasta w siłę przeciw temu, co mu zagraża.

                                                         Mężczyzna przy płocie
                                                      olej na płótnie, 80x65 cm.

Kwiaciarka

                                                      Józef Czapski "Tumult i widma"

  Wytrawny prawnik

  Mieszanina wodewilu i wzniosłości.

  Jedno tylko jest niedopuszczalne między człowiekiem a człowiekiem: obojętność.

  Czy nie prościej zapomnieć o Polsce, jak najszybciej zerwać więzy  z krajem dalekim, biednym i zawsze nieszczęśliwym?

  On jest wspaniały, mówi o Kleopatrze tak, jakby żyła dziś. Cóż za poeta!

                                                                              Kwiaciarka

                                                                 olej na płótnie, 65x80 cm.

Chmury nad polem

                                                     Józef Czapski  "Tumult i widma"


  Zdało się oczom głupich, że pomarli, a oni są w pokoju.

  Simone Weil: Nie przeszłam przez takie rzeczy (sam jeden uratowany przy eksterminacji całego plemienia), ale wiem, że istnieją, więc cóż za różnica? Muszę dążyć, aby mieć o miłosierdziu Bożym pojęcie, które się nie zaciera, które się nie zmienia, cokolwiek los by mi zesłał i które mogłoby być przekazane każdemu człowiekowi.

  My, wygnańcy, jesteśmy obciążeni przeszłością, od której oderwać się nie chcemy, czy nie możemy, bardziej świadomi i czujni, że tej nabytej gorzko świadomości niejeden z nas nie chciałby oddać za najbardziej amerykańskie szczęście.

                                                                    Chmury nad polem

                                                            akryl na kartonie, 43x54 cm.

Kwitnące poziomki

                                                      Józef Czapski "Tumult i widma"

  Nie mogę zrozumieć, jak Polacy, zaciekli w swych kłótniach do tego stopnia, że aż zapominają o Europie, nie wydrukowali, nie rozpowszechnili poprzez książki, które cała Europa by pożerała, "Pamiętników" Niemcewicza.

  W świadomości współczesnego człowieka istniejemy jako czynnik historyczny i kulturotwórczy mniej niż na to zasługujemy.

  Malarzem może być tylko ten, kto nie może nim nie być.

                                                                       Kwitnące poziomki

                                                                 olej na płótnie, 30x40 cm.

Dziewczynka w zbożu

                                                      Józef Czapski "Tumult i widma"

  Aby wstrząsy dzisiejszej rzeczywistości nie zniszczyły mozolnie odbudowywanego świata myśli i sztuki.

  Eskapizm - opuszczenie spraw najważniejszych, wiecznych dla przemijających namiętności politycznych i społecznych.

  Ten, co oderwał się od sumienia historii, dziczeje na oddalonej wyspie i zamienia się w zwierzę.

  Zaczął od zazdroszczenia ciężko zdobytego przez starą emigrację komfortu.

                                                                    Dziewczynka w zbożu

                                                                 olej na płótnie, 70x90 cm.

Łódki na rzece

                                                      Józef Czapski "Tumult i widma"

  Taktyka pożera mistyka.

  Szczęśliwi ci, którzy przeszli nad przepaścią, patrząc w niebo.

  Francja bez złudzeń wielkości była dla nich za mała, za duszna, za ciasna.

  Przyszłość wykaże, czy była to forma ascezy twórczej, czy tylko bezpłodny konformizm pięknoduchów.

                                                                Łódki na rzece

                                                 akryl na kartonie, 50x35 cm.

Akwarium, trzy wymiary

                                                      Józef Czapski "Tumult i widma"

  Umierający nie myśli o sobie słowami wolności, ale słowami losu.

  Nie robi się literatury pięknymi uczuciami.

  Odrzucając wartości moralne, człowiek podróżuje w kraju płaskim.

  Poprzez swoje dzieło nawołuje do życia, w którym radość była by możliwa.

                                                               Akwarium, trzy wymiary

                                                            akryl na kartonie, 43x54 cm.

Nikt mnie nie słucha

                                                      Józef Czapski "Tumult i widma"

  Słuch wewnętrzny.

  Poeta jest synem harmonii. Ma on spełnić rolę w kulturze świata:

  1. Uwolnić dźwięki z rodzimego żywiołu, w którym przebywają.

  2. Doprowadzić te dźwięki do harmonii, dać im formę.

  3. Wnieść tę harmonię w świat zewnętrzny.

  Złe sumienie może być zmobilizowane na czyjąś korzyść.

  Kto mówi do paru, mówi do wszystkich.

                                                         Nikt mnie nie słucha

                   akryl na papierze, piórko, tusz, 50x35 cm.

Obraz wszystkiego

                                                                      Józef Czapski "Patrząc"

  Zaniedbanie, zagłuszanie w sobie wizji, autentyczny artysta czuje w sobie jako grzech.

  Sztuka zawiera przymierze z życiem, służy czynowi i życiu.

  Sztuka - spotęgowanie świadomości życia i świadectwo intymne prawdy człowieka. Doznanie i osiągnięcie będące dorobkiem oraz własnością całej ludzkości, choć bezpośrednio przeżyte tylko przez niektórych.

                           

                                                                       Koniec

                                                                     Obraz wszystkiego

                                                              olej na płótnie, 80x100 cm.

Ucieczka z kurnika

                                                                      Józef Czapski "Patrząc"

  Chyba ta rozkosz malowania mnie nie myli...

  Nie wiedząc, czym jest człowiek współczesny, wiem, czym jest człowiek wieczny, którego oblicze przeziera w sztuce.

  Sztuka - język doprowadzenia do pełni zagęszczonego przeżycia. Przekazy, które nas samych przerastając, oświecają.

  Dotyka kluczem u zenitu, skąd aura płynie lżejsza.

                                                                    Ucieczka z kurnika

                                                            akryl na kartonie, 43x54 cm.

Koń w polu

                                                                      Józef Czapski "Patrząc"

  Malarz nie dąży do odtworzenia anegdoty, lecz do stworzenia faktu malarskiego.

  "Izmy" działają niszcząco, szufladkują artystów, którzy, jeżeli istnieją naprawdę, powinni być oglądani, przeżywani jako jednostki niewymierne - jedyne.

  Cybis - niepowstrzymany proces rozwoju malarskiego, odrzucanie wszystkiego, co mu w tej drodze przeszkadzało.

  Malował w świecie nieustannych odkryć, bo kiedy tego stanu szczęśliwego nie przeżywał - przerywał pracę.

                                                                             Koń w polu

                                                                 olej na płótnie, 60x70 cm.

Oko natury

                                                                      Józef Czapski "Patrząc"

   Cichy szok przeżycia.

  Nauczyli nas czcić sztukę, czerpać z niej siłę do życia.

  Każda generacja przywłaszcza sobie pewne konflikty, którymi następna generacja przestaje się interesować.

  Cóż chcesz, uczyć można tylko swojego malarstwa.

  Twoje malarstwo nigdy nie będzie jałowe. Ono jest potworne.

                                                                             Oko natury

                                                            akryl na kartonie, 43x54 cm.

Stacja kolejowa Grabowno Wielkie

                                                                      Józef Czapski "Patrząc"

  Odkrycie artysty polega na przeżyciu tego, co go różni, oddzieli od innych, co jest niepowtarzalne.

  Sztuka zapominania jest równie ważna jak pojmowanie rozumem, aby człowiek nie tylko umiał się uczyć, aby umiał również zapominać o przeszłych zdobyczach, bo  w chwili obecnej powinien być dziewiczy i nagi jak w pierwszej chwili pierwszego poranka. Ważne dla malarza, aby te chwile nie tylko przeżył, ale potrafił je przekazać.

  

  Łatwo pisać pod jednym silnym wrażeniem. Wszystko wtedy staje się takie jasne.

                                             Stacja kolejowa, Grabowno Wielkie

                                          rysunek patykiem i tuszem, 30x42 cm.

Odpoczynek na trawie

                                                                      Józef Czapski "Patrząc"

  Malarstwo zginąć może i musi,  jeśli zginą ludzie zdolni malarstwo tworzyć i malarstwo przeżywać, ale nie zginie, jeśli istnieją ci wszyscy, dla których malarstwo jest "świadomością życia".

  Romantycy usiłowali przemóc w sobie upiora. W Młodej Polsce upiór właściwie był głębią i prawdą.

  Żył na granicy niedostatku. Nie tylko na los nie narzekał, ale zdawało się, że ten stan uważał za jedyny właściwy dla malarza.

                                                                   Odpoczynek na trawie

                                                             akryl na kartonie 50x63 cm.

Trzebnica rysunek

                                                                      Józef Czapski "Patrząc"

  Idziemy ku jasności poprzez uproszczenie idealne.

  Artysta nie jest wolny robić, co mu się podoba. Nie jesteśmy panami naszego dzieła. Ono jest nam narzucone. Nie ja wybrałem tę pracę, do tej pracy zostałem wybrany. W każdym wielkim artyście tkwi uczucie przeznaczenia, naznaczenia.

  Całym dziełem swojego życia przekreślił podział na sztukę abstrakcyjną i figuratywną.

                                                               Trzebnica

                                          rysunek patykiem i tuszem, 30x42 cm.

Baletnica przed występem

                                                                      Józef Czapski "Patrząc"

  Matisse dążył do jasności, do przezwyciężenia cierpień. Cierpienie uważał prawie za grzech, bo niszczyło w nim dar światła i radości - jedynej pożywki, która uważał dla swojej sztuki. Hedonista? Cóż wiemy o tym, z jakim trudem ten wierny swojemu powołaniu człowiek zdobywał pogodę?

  Pogoda dzieła nie świadczy bynajmniej o pogodzie twórcy. Ptak, który śpiewa nie zawsze jest szczęśliwy.

                                                                Baletnica przed występem

                                                                 olej na płótnie, 70x90 cm.

Pejzaż pod Ślężą

                                                                      Józef Czapski "Patrząc"

  Wołał, że malarzom, w imię ubiegłych cierpień, nie wolno patrzeć na naturę i cieszyć się nią, bo to raj utracony, do którego nie wolno wracać. (Manifest antymalarski)

  Sztuka odgrodzona od wszelkich obsesji, marzeń, grozy, czy nędzy świata otaczającego, od idei metafizycznych, patriotycznych, rewolucyjnych, sztuka nareszcie radosna i wolna.

  Nasz raj malarski odgradzał nas do ostatniej chwili od grozy istnienia.

                                                                      Pejzaż pod Ślężą

                                                            akryl na kartonie, 43x54 cm.

Muszla

                                                                      Józef Czapski "Patrząc"

  Wierzący żyje w rzeczywistości dla niego ziszczonej.

  Modlitwa - wzniesienie umysłu do dziedziny, gdzie stają się widoczne twoje zagadnienia.

  Czasem wiara przybiera formę głodu wiary, tęsknoty za wiarą.

  Pankiewicz: Nie warto malować, jeżeli się nie ma przynajmniej 50 lat na naukę.

                                                  Muszla
                                                  olej na płótnie, 70x50 cm.

Dzieci z latawcami

                                                                     Józef Czapski  "Patrząc"

  Podróż do kresu nocy.

  Krańcowe zwątpienie staje się, nie wiedząc o tym, organem wiary.

  Życie każdego pojedynczego człowieka jest cząstką nieustannej walki, jaką prowadzi odkupiona ludzkość przeciwko szatanowi. Nic tu nie jest obojętne.

  Dla katolików niewierzących, katolicyzm istnieje jako zjawiskowy twór historyczny - jest kształtem potrzeby.

                                                                      Dzieci z latawcami

                                                              akryl na kartonie, 43x54 cm.