Twórczość, obraz, kolor (22)

 

  A bariery istnieją w głowie. Umysł człowieka jest elastyczny, zdolny do zmiany pod wpływem wiedzy, którą wciąż można zdobywać, kierując się własną intuicją. Każda pokonana bariera wzmacnia, a malarstwo nabiera ciężaru, barwy, smaku. Z każdym przekroczonym progiem bardziej jest czego bronić, malarz sam dla siebie jest rozpoznawalny, buduje się jego tożsamość. Zgromadzonego doświadczenia nikt już nie może odebrać, a próba deprecjacji tylko dostarcza wartościowej treści dalszym rozdziałom historii malarza.

  Wraz z nabywanym w życiu doświadczeniem jak również przez praktykę malarską, szczególnie w miejscu graniczenia tych dwóch domen, malarz stopniowo staje się profesjonalistą, to znaczy działa w pełni świadomie.

Twórczość, obraz, kolor (21)

 

   Malarz decyduje o tym, czy jego malarstwo jest  opowieścią o życiu czy o umieraniu.     

 Dojrzałość malarza jako człowieka nadaje ożywczej mocy jego malarstwu.

  Mówią: umieranie też jest częścią życia. Ale życiu, zgodnie z jego naturą należy się afirmacja, a my – ludzie umieramy dopiero na samym jego końcu (i to z wizją życia dalej!). Póki żyjemy nasza otwartość pozwala na harmonijne poznawanie piękna i bogactwa świata i siebie.

  Tak to na początku malarz bierze w posiadanie malarstwo, ale potem dzieje się na odwrót: malarstwo bierze w posiadanie malarza, rozbiera na części pierwsze, szarpie, pomiata, zwodzi, uwodzi, prowadzi na prostej zasadzie kija i marchewki. Jeśli on nie pozwoli na to przewodnictwo, malarstwo musi całkiem odejść lub co najwyżej zatrzyma się, stanie w miejscu jako nieruchomy pomnik, świadectwo sprawności technicznej na poziomie sentymentalizmu.

Twórczość, obraz, kolor (20)

 

  Dlaczego ziarno ma być czyste a plewy odwiane? Ponieważ odpowiedź ma być zawsze na „TAK”. Jak jest, każdy widzi i wszyscy o tym mówią, ale zbyt mało się mówi o tym, jak mogło by być. Zbyt mało jest inspirującej wizji dobrej. To kwestia odpowiedzialności, świadomości twórcy, że jego wytwory zawierają konkretną treść, głoszą przesłanie i mają moc wpływania na rzeczywistość albo pozytywnie albo negatywnie. Czy stwarza wizję tworzenia czy niszczenia.

  Ponieważ obrazy są formą udziału ich twórcy w życiu, problemy natury osobistej powinien rozwiązywać w gabinetach terapeutów, konfesjonałach, kręgach prawdy i w tym podobnych miejscach. Zamiast karmić świat swoimi lękami, pomnażać destrukcję w tym świecie, odreagowując stany emocjonalne na obrazie, niech stanie się wolnym człowiekiem raczej przez radykalne, szaleńcze otwarcie się na świat!

Twórczość, obraz, kolor (19)

 

  Miało być zabawnie, a zrobiło się poważnie. Musi tu bowiem zajść proces przemiany wewnętrznej, której powodem, gdy zastosować porównanie, niejako środkiem rozchodzących się kręgów na wodzie, do której wrzucono kamień, jest ów leżący teraz na dnie kamień. Aby go wydobyć, trzeba się zanurzyć, zejść na dno, wiedząc, że on tam na pewno jest. Niełatwe to zadanie szczególnie gdy nie lubi się wody, nie umie się pływać, a woda jest głęboka (o wielkości kamienia nie wspomnę).

  Dla zachęty można zapewnić, że nie ma tego złego co by na dobre nie wyszło, a zebrane w trakcie tej edukacji twórczej doświadczenia, jak ziarno po odwianiu plew, okazują się czystej, może błękitnej krwi wnioskami życiowymi, a przepracowane mogą się stać autentycznymi tematami malowanych po drodze obrazów. Tak wygląda opanowywanie umiejętności tworzenia nowych wytworów, bytów zwanych artefaktami uzupełniających naturę o zrozumiane ludzkie doświadczenie. W nich będzie zawarta tajemnica życia, człowieka, malarza.

Twórczość, obraz, kolor (18)

 

  Nie na darmo malarstwo należy do tzw. sztuk wyzwolonych, to znaczy godnych wolnego człowieka, uprawianych do innych celów niż zarobienie pieniędzy, prowadzących do zdobycia mądrości, która zapewnia prawdziwą wolność.

  Oznacza to wyzwanie, ponieważ może się okazać, że malarstwo owszem wciąż pozostaje dziedziną wyzwoloną, ale mój stan może wskazywać na coś przeciwnego, pozostawia wiele do życzenia. Głównie sobie. Staję wtedy oko w oko ze swoimi ograniczeniami, lękami, wszelkiej maści obawami. Odzywają się powszechnie obecne i zasłyszane w przeszłości przekonania, uprzedzenia, opinie. Bywają jak powiewający na wietrze czerwony sztandar wiernie przekazywane z pokolenia na pokolenie. 

  Nawet jeśli świadomie czy podświadomie wypowiedzieć im wojnę, to w różnych sytuacjach mogą wychylać łeb i brać górę. Czeka mnie więc niemała praca obronienia wolności malarstwa polegająca na zgłębianiu, jak działa ten świat, poznania co tak naprawdę myślę i kim jestem, jaki jest sens mojego życia i życia w ogóle. Chcąc nie chcąc trzeba się stać teologiem, filozofem, socjologiem, psychologiem itd.

Twórczość, obraz, kolor (17)

 

  Kiedyś jakiś początkujący pisarz zapytał uznanego pisarza: Co robić żeby zostać sławnym pisarzem? Odpowiedź brzmiała: Najlepsze kawiarnie są... I tu wskazana została ulica w mieście, na której są te najlepsze kawiarnie.

  Co wspólnego mają kawiarnie z karierą pisarza? Wygląda na to, że podstawową sprawą jest zorganizowanie sobie sprzyjającego środowiska. A gdzie takie znaleźć jak nie wśród podobnych sobie szaleńców, którzy również swoją zabawę traktują śmiertelnie poważnie? Gdzie się będą dalej edukować, wymieniać poglądy, bronić własnych przekonań, przed kim mają narzekać na opór materii, wypłakiwać zawody, z kim odbędą wojenne narady, jak zawojować świat, gdzie znajdą zrozumienie jak nie wśród zdecydowanych wieść podobny żywot? Wśród „swoich” częściej można znaleźć aprobatę niż we własnej rodzinie.

  Takie środowisko służy jako koło ratunkowe dla nieboraka. Ale z czasem temperatura dyskusji rośnie, aż dochodzi się do jak najbardziej słusznego odkrycia, że nie ma drugiego takiego jak ja, a wszyscy są jacyś inni... To się nazywa odkrycie własnej indywidualności. Ten ciężar trzeba będzie ponieść na własnych plecach wraz z bolesnym, dojmującym uczuciem osamotnienia w wielkim świecie, z którym wciąż jest coś nie tak.

Twórczość, obraz, kolor (16)

  Uczelnia artystyczna przez kilka lat organizuje życie stawiając wymagania i prezentując oczekiwania. Jest inkubatorem, przedszkolem, gdzie zasady są jasne, życie uregulowane, przewidywalne. Już można czuć się artystą. Ale potem? Co potem czeka absolwenta szkoły plastycznej? Odtąd będzie zdany wyłącznie na siebie. To znaczy na swój talent oraz umiejętność obchodzenia się z nim. Nie ma już profesora, który zadaje prace do wykonania, ani spełniania jego oczekiwań lub ewentualnych dyskusji, nie ma terminów, w których trzeba się zmieścić, przeglądów, zaliczeń itp. Koniec oczekiwań. Odtąd nikt już nie czeka. Za to ty masz się utrzymać z malarstwa. I tak właśnie wygląda głęboka woda!

 Odtąd wszystko, co jest konieczne do namalowania obrazu, trzeba będzie zorganizować sobie samodzielnie. Od natchnienia po werniks. Czyli całe życie.

Twórczość, obraz, kolor (15)

  

 Szkoły przekazują wiedzę techniczną, historyczną, czasem pomagają w zidentyfikowaniu i umocnieniu rodzaju owego indywidualnego stylu, dają czas i miejsce, co kończy się wręczeniem dyplomu, który jest przyzwoleniem społecznym na bycie niebieskim ptakiem. Biorąc pod uwagę stan powszechnej świadomości, w praktyce równa się to przyznaniu zaledwie rangi zawodu takiego jak wszystkie inne. Daje prawo do nazywania malowania obrazów pracą. Natomiast dla absolwenta dyplom to otworzenie bramy do raju, o którym zwykle zupełnie nic nie wie. 

 

Twórczość, obraz, kolor (14)

 

  Jak zostało powiedziane wcześniej, malowanie to czynność pierwotna. Można też śmiało powiedzieć, że każdy człowiek przychodzi na świat z jakimś malarstwem. Z jakim? Z takim, które jest odzwierciedleniem osobowości, rozwijane staje się jej przedłużeniem i w końcu stylem. Styl się nie zmienia, ale wraz ze zmianami zachodzącymi w osobowości podlegającej wpływom, może się wzbogacić o nowe środki wyrazu, ale pozostają one w obrębie tego stylu.

  Dlatego nie można się malarstwa nauczyć, można jedynie je odkryć. Odkryć własny styl jak wygodne buty, które się podobają i wiem, że mogę nimi wędrować przez świat. Nauczyć się natomiast można, a nawet trzeba, jak się z odkrytym malarstwem obchodzić. A tego właśnie można się dowiedzieć od tych, którzy wytrwali do końca.

Twórczość, obraz, kolor (13)

 

  Jeżeli mam zamieszkać w sercach ludzkich, sama muszę przebywać w swoim sercu. A moje serce musi być na właściwym miejscu.

  Serca trzeba pilnować bardziej niż wszystkiego innego, bo z niego bije źródło życia.

  Jeśli człowiek, który jest malarzem, potrafi dostrzec, kędy kluczy życie, uczestniczyć w nim i je wspierać, będzie to widoczne w jego obrazach. Takie obrazy będą dalej czynić wolę autora, mimo jego nieobecności ciałem.

  Wobec naporu tego świata upilnowanie serca jest trudnym zadaniem, a bywa, że życiowym wyzwaniem.

  Co to ma wspólnego z tworzeniem?

                                   

  Gdy energia życiowa zużywana jest na przetrwanie, tworzenie staje się nieosiągalne. Stąd osławiona niemoc twórcza artystów. Ale umiejętność przekuwania bólu na dzieło sztuki, samo jest sztuką. Kto potrafi tego dokonać? Może tylko takiego malarza można na końcu nazwać artystą.

Twórczość, obraz, kolor (12)

 

 

 

 Lepiej raczej zapytać: co jest sednem, dla którego warto pokonywać wciąż pojawiające się przeszkody zarówno zewnętrzne jak i zwątpienia wewnętrzne? Co powoduje, że gdzieś tam, powyżej, czy za horyzontem, za górami, lasami i siedmioma rzekami wciąż siedzi przy obrazie malarz, który zapomniał o całym świecie i robi swoje? Co pozwoliło mu zignorować całą resztę? Zrezygnował z siebie czy z wszystkiego? Może wybrał siebie, a resztę odprawił, bo uznał, że reszta może poczekać (A to egoista!). A może właśnie mimo wszystko wybrał życie, dokonał wyboru w wierze, że gdy ustąpi pola, świat nadal trwać będzie nawet pod jego nieobecność, a obraz, który właśnie maluje, wydobyty na światło dzienne, ocali coś ważnego, albo nawet uratuje całą ludzkość?

Czy to nie za wiele na jednego człowieka? Nie. Ponieważ uratowanie świata jest jak najbardziej prawidłowym i szlachetnym powodem powołania do życia jednego obrazu, a przynajmniej godnym wybaczenia usprawiedliwieniem strwonionego czasu i wykonanej roboty. Tu przypomina mi się mała anegdota: Mucha siedzi na głowie konia i mówi „ciągniemy”. Tak czy inaczej dobrze jest zachować i pielęgnować takie heroiczne nastawienie i wywiązywać się z roli romantycznego bohatera wydelegowanego do totalnej walki dobra ze złem, oczywiście po stronie dobra. Nawet, jeśli walka okaże się mission impossible. Chodzi tu bowiem głównie o romantyzm. A z kolei w romantyzmie – wiadomo, o serce.

Twórczość, obraz, kolor (11)

 

   Tak więc rzeczone wcześniej siedmiomilowe buty mają więcej wspólnego z wytrwaniem do końca niż cokolwiek innego. A kto, nałożywszy je, zapanuje nad nimi? Karzeł? Nie, to raczej buty zapanują nad karłem, nikt nie wie, dokąd go poniosą. Ale olbrzym, spoglądając z wysoka, potrafi zapanować nad czasem i kolejnym miejscem oparcia dla stopy i nie straci równowagi i kierunku z oczu. Myśl globalnie, działaj lokalnie.  Nikt, kto podejmuje studia malarskie, nie zakłada, że zejdzie z tej drogi, przeciwnie, przystąpienie do egzaminów jest jakby publicznym wyznaniem wiary w swoją szczególną wrażliwość i predyspozycje. Ale dlaczego tylko znikomy procent pozostaje na tej drodze, a większość zarzuca malowanie?  Wyjaśnień może być wiele i różnych. Wszystkie będą się wydawać rozsądne i słuszne. Ale gdy udzielimy im głosu, usłyszymy tylko jak przekonująco przemawia lęk.

 

Twórczość, obraz, kolor (10)

  Misja to sprawa co najmniej tajemnicza, żeby nie powiedzieć mroczna. Bo niby skąd Joanna D'Arc czerpała natchnienie swego zbawczego porywu? Gdzie, w jak wczesnym dzieciństwie tkwiły korzenie tej determinacji graniczącej z szaleństwem i czym się żywiły, że tak potężna zawierucha, zmieniając bieg historii, mogła zagrać w konarach drzewa, które z tych korzeni wyrosło w górę, ku niebu i nie wyrwała ich z ziemi ?

  Drogę spod ziemi ku niebu może pokonać nie tyle misja, ile święta misja. Święta czyli oddzielona, oczyszczona, a więc całkowicie bezinteresowna. Misja natury materialnej, a nie duchowej, nie wytrzyma prób, które niesie życie, zatrzyma się na którymś z kolei progu strachu czy doraźnej korzyści niczym zaprzęg konny przed leżącym w poprzek drogi drzewem.

 

Twórczość, obraz, kolor 9

  Dlatego zastanawiam się, jakimi ludźmi byli Rembrandt, Monet, Pisarro, Berta Morisot, Olga Boznańska, Nikifor, a nawet Picasso. Co nimi powodowało, że do końca swych dni nie wypuścili pędzla z ręki? Czy tak się tylko przyzwyczaili, szli do przodu koleiną wydeptaną własnymi nogami? A może czuli misję?

  Okazuje się, że talent może się w końcu okazać tylko drygiem. Bowiem łatwość malowania, opanowanie technik, pracowitość i zmysł organizacyjny mogą mieć tylko trochę wspólnego z wytrwaniem do końca. A na pewno każda z wymienionych cech osobno i wszystkie razem to za mało. Zakładając, że nie chodzi tu o doraźne zorganizowanie czasu, nawet bardzo korzystne, ciekawe i spektakularne, to powód wyboru musi być tak wielkiego kalibru, jak wielkiego kalibru jest całe ludzkie życie! Takim powodem może być tylko wewnętrzne poczucie misji.

 

Twórczość, obraz, kolor 8

 

  Początkujący malarzu, jeśli chcesz w tym stanie pierwszego oniemienia wytrwać do końca, nie możesz drobić, musisz sobie sprawić buty siedmiomilowe, czyli nauczyć się stawiać olbrzymie kroki, pamiętać, że masz przed sobą ni mniej ni więcej tylko wieczność, znajdować cięższego kalibru i innej natury powody do malowania obrazu niż spieniężenie go, gdy jeszcze dobrze nie wysechł. Może to nawet oznaczać odpuszczenie sobie sprzedaży. I co wtedy? Jak w takiej sytuacji malować?

  I tu właśnie przychodzi z pomocą Renoir i inni malarze, którzy wytrwali do końca. Tego w szkołach nie uczą, a są to sposoby podejścia do problemów odkryte, praktykowane z powodzeniem przez naprawdę wolnych ludzi, którzy wypłynęli na głębokie wody i nie poszli na dno.

                                        

  Gdy podróżujesz jako zdobywca – zabiją cię, gdy jako turysta – zostaniesz okradziony lub oszukany. Tubylcy przyjmą ciebie gościnnie dopiero jako przyjaciela. Niektórzy bycia przyjacielem uczą się z dużym trudem...