Malarz siłą rzeczy musi dokonywać wyboru. Skupia się, aby wyłowić to co najważniejsze, wsłuchuje się we własne głosy, rozgląda za motywem szczególnym, bez którego czuje, że jego świat i świat w ogóle, niemal nie może się obejść. Zbiera pomniejsze elementy rzeczywistości w jedno i spina w symboliczny wymiar, by na koniec dostarczyć światu brakujący, zagubiony element układanki zwanej prawdziwą miłością.
Co działa w rodzinie, działa w całym świecie.
Malarz jest ratownikiem. Co ratuje? Oczywiście miłość. Widzi miłość i przekazuje miłość. Im więcej form miłości widzi, tym więcej miłości przekazuje a przekaz jest pełniejszy, obejmuje szerszy zakres życia człowieka. Zdolność ta jest kwestią świadomości, a dokładniej pierwotnej, danej z góry wrażliwości wciąż uczynnianej przez pogłębiającą się świadomość, że wszystko co istnieje jest formą miłości.
Jeśli przyjąć, że wszystko co istnieje jest formą miłości, to nie ma tematów niegodnych namalowania. Przeciwnie, jest ich wszędzie pełno, w każdym jest piękno, wartość i sens. W ilości nieskończonej.
Na początku rzecz jasna chodzi tu rodziców, o mamę i tatę. A potem o miłość w ogóle.
Dziwnie to brzmi i nieprawdopodobnie, ale tak się właśnie dzieje i wielka jest siła tego rydwanu.
Gdy przyjrzeć się dokładniej losowi człowieka, okazuje się, że motywacja kształtuje się już bardzo wcześnie. Dziecko zostaje jakby wydelegowane, zajmuje właściwe, odpowiednie miejsce w systemie, aby równowaga w rodzinie została zachowana, a rodzina ostatecznie mogła przetrwać, trwać nadal i rozwijać się.
Wszystko to dzieje się i kształtuje najpierw w rodzinie pochodzenia, ale wzorce, o ile nie podlegają świadomej zmianie, automatycznie są przenoszone na dalsze tworzone w życiu relacje. Ojcem lub matką, wokół których tańczy malarz może się później okazać wybrany romantyczny partner, przy którym wygrywana jest ta sama, znana melodia, która porusza i pobudza do czynu serce malarza.
Podziwianie nieskończonej inwencji twórczej przejawianej przez artystów w dziedzinie sztuki, nie zmienia faktu, że są oni tylko przekaźnikami. (Słowo „skromnymi” było by jednak wobec nich w tym kontekście niedocenieniem). Lecz kto myśli, że jest coś więcej, ulega niebezpiecznemu złudzeniu. Wystarczy pozostanie przy nieskończonych możliwościach, uważne rozglądanie się wokół i zaglądanie do wnętrza duszy ludzkiej. Takie patrzenie z dołu, paradoksalnie jest podeszwą rzeczonych wcześniej siedmiomilowych butów.
Co przekazywać? Rzeczy ważne. Komu? Ostatecznie całej ludzkości.
Na ogół jednak pogoń za pieniędzmi nie pozwala dostrzegać piękna wokół. Dopiero piękny obraz ujrzany przypadkowo na jakiejś wystawie, przypomina o jego istnieniu. Twierdzę przeciwnie: świat jest piękny, został stworzony jako obfite pastwisko. Dla każdego człowieka, a szczególnie dla malarza. Malarz nie może być pominięty. Dlaczego?
Odpowiedź jest znowu genialnie prosta.
Gdyby Bóg miał pomijać malarzy, musiał by pominąć sam siebie, bo sam jest pierwszym malarzem, niedoścignionym mistrzem. Dlatego śmiem twierdzić, że ma w osobistej pieczy tę znikomą podobnych do siebie garstkę ludzi na świecie. Są oni mówiąc wprost na jego garnuszku. I to w zupełności wystarczy. Dlatego należy raz na zawsze skończyć z kierowanymi do malarza na wernisażach, podszytymi powątpiewaniem pytaniami typu: „Czy można się z tego utrzymać?”. Zwykle odpowiadam: „Przecież żyję, jestem tutaj”. Nikt o nic więcej nie pyta, bo nie może być odpowiedzi bardziej oczywistej.
Malarz, poznając naturę – wszystko jedno czy trzyma
się jej, czy bardziej wpatruje we własne wnętrze – w szczególny
sposób konsumuje naturę, żywi się nią, przywłaszcza, buduje nią
komórki, mięśnie i kości swojego ciała. Natura w sposób
szczególny znajduje w malarzu dom. Tu łączy się z jego
wrażliwością, świadomością, nadziejami i złudzeniami.
W pewnym poradniku motywacyjnym przeczytałam przestrogę mobilizującą do działania: „Samym pięknem świata się nie najesz”. Ale malarz właśnie piękno świata uczynił podstawą swojego bytu! Czasem, gdy spotykam scenę przesyconą niezwykłym światłem i widzę ją jako motyw mojego kolejnego obrazu, przypominają mi się te słowa i szczerze się wtedy oburzam. Nie był to więc poradnik uniwersalny, raczej dla tych, co chcą się prędko wzbogacić.
Jeśli przyjąć, że źródłem tworzenia jest Stwórca – Osoba, która stworzyła wszystko w sposób mądry i piękny, wiele spraw zostaje wyjaśnionych, uporządkowanych. I uszlachetnionych (bo w umyśle człowieka nie ma odejmowania i dzielenia, jedynie dodawanie i mnożenie). Człowiek wtedy może poczytywać sobie za zaszczyt, że został zaproszony czy dopuszczony do buszowania w dziele stworzenia, posługiwania się nim, jego pięknem, wartością. Przy czym może poznawać siebie i znaczenie własnego istnienia i roli. Może odzwierciedlać, interpretować, dodawać, przetwarzać, wzbogacać według własnej, niepowtarzalnej indywidualności.
Skoro twórczość ma coś wspólnego z Diabłem, to może ma też coś wspólnego z Bogiem? Od odpowiedzi na to pytanie wiele zależy.
Jeżeli nie ma nic wspólnego, to...
Powiem tylko, że kto dobrze poszuka, znajdzie nawet Boga.
Ale jeżeli odpowiedź brzmi „Tak”, oznacza to, że za zjawiskiem tworzenia stoi konkretna Osoba, że człowiek nie wymyślił tworzenia, tylko tę zdolność przejawia. Oznacza też że, możliwość przejawiania takiej aktywności została mu przekazana, podarowana jako dobro, jako źródło radości do przeżywania pełni życia.
Prawda bywa genialnie prosta.
Słowo entuzjazm pochodzi od greckiego słowa „en theos” - oznacza „wespół z Bogiem”. Entuzjazmu doświadczamy w działaniu jako uczucia uskrzydlenia, uniesienia, przepływu.
Gdyby nie wewnętrzna praca malarza - mnóstwo decyzji, aktów woli, przejawów wrażliwości, sposobu pojmowania świata, poczucia piękna - nie pojawiłby się w świecie obraz czyli bodziec, podnieta - potwierdzenie wszelkich możliwych uczuć i stanów. Przez obraz malarz umieszcza w sercu drugiego człowieka myśl, posługuje się obrazem, aby wszczepić w nie iskrę życia lub współczucie gaszące wątpliwość. Wie, że co jest widziane, uspokaja się, a to co nie jest widziane – cierpi. Zamyka drzwi, które powinny być zamknięte i wskazuje kierunek, którym podąża dalej nurt życia. Przypomina o drogach dobra, wąwozach odwiecznych dóbr, odkrywa zasypane podstawy życia.
Dla malarza cała jego twórczość jest jednym wielkim symbolicznym polem walki, w którym bije się z demonami aż do pokonania głównego diabła. Może gdy proces scalenia jego osobistego wewnętrznego świata, jego rozbitej miłości dobiegnie końca, zwolniony zostaje ze swojej morderczej służby i może trwać przy malarstwie już tylko dla samej wdzięczności?...
Życie jest ucieleśnieniem miłości, ale siły diaboliczne przeciwne życiu, rozszczepiają, rozbijają i plączą to, co z natury powinno być jednością. Dlatego do ponownego scalenia potrzebny jest symbol, do którego serce może przylgnąć i powrócić, niejako przypomnieć sobie i wskrzesić do życia zabite pierwotne uczucie zaufania.
Wszystko to musi najpierw zadziać się w wewnętrznym świecie malarza, by mogło znaleźć adekwatny, świadomy, już symboliczny wyraz w namalowanym obrazie. Dlatego obrazy, które są wynikiem pracy wewnętrznej ich autora, mają moc przemawiania do serca i łączenia tego, co zostało rozproszone. Dlaczego oglądanie obrazów w Luwrze jest tak wielkim, wartościowym przeżyciem?
Malarz daje to, co najważniejsze: stałą obecność, akceptację, towarzyszenie, zapobiega wyobcowaniu. Jest to możliwe, gdyż poprzez obraz ofiarowuje światu własne człowieczeństwo, czyli czas swojego niepowtarzalnego życia, poświęconego nie tylko na wypracowanie kunsztu, żeby dobrze, zgodnie ze zamierzeniem zobrazować wizję, ideę, ale głównie na realizowanie, ucieleśnianie, materializowanie czegoś szczególnego, duchowego daru, który został mu dany z góry.
W malarstwie jak w życiu. Tyle że stwórcą obdarzonym i obarczonym władzą jest tu malarz. I choćby starcia kolorów były mordercze, walka krwawa, a po czystości kolorów nie pozostało śladu, misja pozostaje pokojowa. Pędzel, jeżeli świadomie gasi i zabija blask, to tylko w świecie idei, nie odbiera nikomu życia, tylko pokazuje emocje dziejące się w ukrytych przed światem procesach wewnętrznych człowieka, wydobywa na światło dzienne niewidoczne na zewnątrz stany emocjonalne i nigdy ich nie wyśmiewa, przeciwnie, traktuje poważnie.
Profesjonalizm mieści w sobie równocześnie dwa pojęcia: amatorstwa oraz doskonałości warsztatowej. Bycie malarzem profesjonalistą oznacza sprawność techniczną, ale dziejącą się pod wpływem miłości do uprawianej dziedziny. Można powiedzieć, że profesjonalista to amator, który się nie poddał.
Zawstydzone słowo „amator” wzięte z języka włoskiego oznacza po prostu „ten kto kocha”. Można coś wykonywać doskonale, ale nie kochać, a nawet nienawidzić swojej pracy. Można też być do tego stopnia profesjonalistą, że sprawność skutecznie zasłoni brak miłości. Zawsze jednak ten wyrachowany chłód wyczuje spragniona głębi, czujna wrażliwość.
Dlatego nie warto zapierać się słowa „amator”, lecz raczej czerpać z niego, żywić się nim, pozostawać w rzeczywistej jego treści.
Tak, malarstwo ma wiele wspólnego z miłością, właściwie jest jej wyrazem, ową fascynacją, grą nacechowaną podziwem, pragnieniem bycia jak najbliżej, chęcią poznawania i stopienia się w jedno.
